Ali B. Muhammed El Münziri Ve Nur't Tevhid

ZENGİBÂR’IN ÖNDE GELEN KÂDILARINDAN OLAN MÜNZİRÎ, TALEBELERİNİN İBÂZÎYYE’NİN “TEVHÎD” İLE İLGİLİ KONULARINI ELE ALAN BİR RİSÂLE YAZMASINI İSTEMELERİ ÜZERİNE, “İYİLİK VE TAKVA (ALLÂH’IN YASAKLARINDAN SAKINMA) ÜZERİNDE YARDIMLAŞIN” AYETİ MÛCİBİNCE BU RİSÂLEYİ YAZMAYA KARAR VERMİŞTİR. AKLÎ ÇIKARIMLARIN HÂKİM OLDUĞU ESERDE “TEVHÎD” KONUSU AKILCI BİR YÖNTEMLE ELE ALINMIŞTIR. ALLÂH’IN ZÂTI VE SIFATLARI İLE İLGİLİ MÜTEŞÂBİH ÂYETLERİN ÎZÂHINDA TEŞBÎH VE TECSÎME DÜŞMEMEK ADINA TE’VÎLE SIKÇA BAŞVURULMUŞTUR. MÜTEŞÂBİH AYETLER HAKKINDA GETİRİLEN YORUMLARA BAKILDIĞINDA MÜNZİRÎ’NİN HÂRİCÎLERE YÖNELİK “AYETLERİN LİTERAL ANLAMLARIYLA YETİNEN; İÇ MANALARINI KAVRAYAMAYAN KABA DİNDARLIK” ŞEKLİNDEKİ İTHAMLARIN UZAĞINDA KALDIĞI GÖRÜLMEKTEDİR. ZİRA MÜNZİRÎ, SANILANIN AKSİNE ALABİLDİĞİNCE LAFZÎ/ZÂHİRÎ YAKLAŞIMDAN UZAK DURMUŞTUR. NİTEKİM LİTERAL OKUMA, SON TAHLİLDE YA TECSÎME/TEŞBÎHE GÖTÜRECEKTİR YA DA MÜTEŞÂBİH AYETLERİ ÎZÂH ETMEKTEN KAÇINAN SELEFÎ TAVRI ZORUNLU KILACAKTIR. MÜNZİRÎ İSE TEŞBİH/TECSÎME DÜŞMEMEK İÇİN AYETLERE LAFIZCI YAKLAŞMAMIŞ; TERSİNE MÜTEŞÂBİH AYETLERİN AKLÎ TEVİLİNDEN KAÇINMAMIŞTIR. AYRICA MÜNZİRÎ’NİN ÂYETLERİ AKIL VE NAKİL İKİLEMİNDE YAPTIĞI YORUMLARA BAKILDIĞINDA MU‘TEZİLÎ VE MÂTÜRÎDÎ GELENEĞE YAKIN BİR YAKLAŞIM SERGİLEDİĞİ ANLAŞILMAKTADIR.