Tanzimat’tan Cihan Harbi’ne Osmanlı’nın Öteki Tarihi

Osmanlı İmparatorluğu’nda 18. yüzyılda başlayan modernleşme süreci, 1839 Tanzimat Fermanı ve 1856 Islahat Fermanı ile taçlandırılmış olsa da, eskiyle yeniyi bir arada tutma şeklinde tezahür eden durum, ne yönetici elitler ne de toplum tarafından içselleştirilemedi. Yeni Osmanlılar diye anılan reformcu aydınların hedefi Osmanlı’yı “Avrupa’nın Hasta Adamı” olmaktan kurtarmaktı. Bu amaçla tahta II. Abdülhamid’i çıkardılar ve 1876’da meşruti monarşiye geçişi öngören Kanun-ı Esâsî’yi ilan ettirdiler. Ancak II. Abdülhamid’in “93 Harbi”ni bahane ederek meclisi kapatmasıyla başlayan süreç dışta geniş toprak kayıpları, içte ise milliyetçilik ideolojisiyle tanışmış gayri Müslim tebaanın huzursuzluğu ile derinleşti. Yeni Osmanlıların ardılları Jön Türklerin devleti bu yeni bunalımdan kurtarmak için attığı ilk adım 1908’de Meşrutiyet’i tekrar ilan ettirmekti ancak onların reçetesi de “Hasta Adam”ı kurtarmaya yetmedi. Çünkü sorunu doğru teşhis edememişlerdi. 1908’de Bulgaristan ve Bosna-Hersek, 1911’de Trablusgarp, 1912-1913’de Balkan Savaşlarının kayıplarını kapatmak için girilen Cihan Harbi’nde uğranılan hezimet, İmparatorluğun sonunu getirdi. Geride Müslümanıyla, gayri Müslimi ile tarumar olmuş bir toplum kaldı. Ayşe Hür, Tanzimat’tan Cihan Harbi’ne Osmanlı’nın Öteki Tarihi’nde işte bu sancılı ve trajik dönemin, bize resmî tarihçilerce anlatılmayan “öteki tarihi”ni anlatıyor. İçindekiler; Abdülmecid ve Tanzimat Reformları 1864 Çerkes Sürgünü Yeni Osmanlılar ve 1871 Paris Komünü Abdülaziz, V. Murad ve “Çerkes” Hasan Olayı 1876 Batak Olayı ve “Bulgar Dehşeti” Kanun-ı Esâsî’nin İlanı ve “93 Harbi” II. Abdülhamid Kıbrıs’ı İngilizlere Neden Verdi? Kayzer II. Wilhelm’in Şark Seferleri Berlin - Bağdat Demiryolu ve Şark Ekspresi Filistin’e Yahudi Göçü ve Theodor Herzl 1905 Bomba Olayı / Abdülhamid’e Suikast İttihat Terakki ve II. Meşrutiyet’in İlanı Bosna - Hersek’in İlhakı ve 1908 Boykotajı 31 Mart Olayı ve II. Abdülhamid’in Halli Türk (Dili) Milliyetçiliğinin Doğuşu Ermeni, Rum, Arap ve Kürt Milliyetçiliklerinin Doğuşu Gidip de Gelinmeyen Diyar: Yemen 1912 - 1913 Balkan Savaşları Darbeciliğin Miladı: Bâbıâli Baskını 1914’te Cihan Harbi’ne Nasıl Girildi? 1914’te Sarıkamış’ta Neler Oldu? 1915 Çanakkale Savaşı Çanakkale Savaşı’nda Mustafa Kemal’in Rolü Neydi? Çanakkale Savaşı’nın Hurafe, Efsane ve Yanlış Bilinenleri 1914 Rum Kaçırtması ve 1915 Ermeni Tehciri Cemal Paşa’nın Arap Politikaları Cemal Paşa’nın Kanal Seferleri / Hezimetleri Cihan Harbi’nde Almanların Ortadoğu Siyaseti Mekke Şerifi Hüseyin’in İsyanı Kutü’l - Amare Muhasarası / Zaferi İttihatçıların “Propaganda Savaşları” İTC’nin Çocuk Askerleri 1917 Balfour Deklarasyonu İttihatçılar ve Siyonistler Sürgünler Diyarı Trablusgarp Ölmek mi Zor, Esir Düşmek mi?