Kentleşme Serüveni

“Planlama mesleği bir macera ve ben o maceranın her aşamasında yer almayı tercih ediyo­rum. Irmakta su kenarında da balık vardır; en sert, en vahşi yerinde de. Adam gibi kenarda balık tutmak varken ben hep orayı, o vahşi yeri tercih ettim.” sözleri kendisini en iyi özetleyen cümle olsa gerek. Mimar ve plancı Prof. Hüseyin Kaptan, Türkiye şehircilik tarihi ile yaşıt 60 yıllık mesleki deneyimi ile planlama tarihinde iz bırakan unutulmayacak bir isimdir. Yaşamı boyunca bitmek tükenmek bilmeyen bir enerji ve heyecanla planlama mesleğini icra eden Prof. Hüseyin Kaptan Anadolu’nun hemen her coğrafyasında ve İstanbul’da yürüttüğü çalışmalarda planlamanın en önemli unsurunun “insan” olduğunu savunmuş, katılımcı planlama çalışmalarının öncülerinden olmuştur. Akademik camia ile siyasiler, sivil toplum ile yöneticiler, yerel ile evrensel, kent ile doğa arasında köprü kurmuş, tüm kentlerin kuşlarının, ağaçlarının, ormanlarının, sularının, özetle tüm ekolojik değerlerinin savunucusu olmuştur. “Bu kadar tecrübe, bu kadar deneyim boşa gitmemeli.” diyerek kitap çalışmasına başladıktan kısa bir süre sonra bir kalp krizi sonucu aramızdan ayrılmıştır. Kitap, bu süre içinde kendisi ile yapılan röportajlar ile Prof. Hüseyin Kaptan’ın arşivinde yer alan, kendisi ile daha önceden yapılmış olan diğer röportajlar, kaleme aldığı yazılar, plan ve proje raporları ile belgesel ve televizyon programlarındaki söylemlerinden derlenerek tamamlanmıştır. Tamamı kendi anlatımı olan kitap Prof. Hüseyin Kaptan’ın mesleki deneyimleri ile harmanlanmış bir planlama ve şehircilik tarihi içermektedir. Türkiye’de son on yıldır artan ve toplumun büyük kesimini doğrudan etkileyen kentsel dönüşüm projeleri; kamusal/yeşil alan ve kentli hakları kavramlarının tartışılmasını sağlayan sosyal olaylar; mega projeler, depremler, sel taşkınları, yerleşim ve yaşam alanlarının kalitesi gibi konuları tartışmaya açan son yerel seçimler toplumda “şehircilik” alanına olan ilgiyi artırmıştır. Bu kitabı mimar ve şehir plancılarının yanı sıra bu alanda bilgi ve görüş sahibi olmak isteyen meslek dışından insanlar da bir roman okur gibi keyifle okuyacaktır. Çünkü kitapta, Prof. Hüseyin Kaptan’ın anlatımından gelen “samimi ve sade” bir dil bulunmakta ve şehircilik tarihi adına önemli bilgiler yer almaktadır “Planlama süreçlerinde bütün teorilerin üzerinde bir gerçek olduğunu, bunun yerelde yaşayan insanlarla bir uzlaşma anlamına geldiğini, 1960’lı yıllarda İller Bankası’nda çalışırken yer aldığım Iğdır deneyiminden itibaren gördüm ve yaşadım. Öyle tepeden inme bir yaklaşımla: “Kuramsal doğru budur, bu sizin istikbaliniz için çok faydalıdır ve vazgeçilmez doğrulardır.” Şeklinde entelektüel bir dayatmanın çok yanlış olduğunu hep hissettim. Bu farkındalığın faydasını meslek hayatımda çok gördüm. Büyük yenilgiler yaşamama rağmen hepsi onurlu oldu. Ben meslek hayatımda onursuz bir yenilgi hatırlamıyorum. Bu yenilgilerden bile zevk aldım. Bir şey yaptığımın, işe yaradığımın farkına vardım.” _Hüseyin Kaptan İçindekiler; Giriş: Türkiye Şehircilik Tarihi ile Yaşıt, Altmış Yıllık Deneyim Üzerine Karadeniz: Bir Vahşi Coğrafya Kaptan’ın Hayatından Kesitler Planlama Dönemleri Seminer ve Çalıştaylardan Kaptan’ın Planlama Üzerine Son Mesajları