İdari İrtifaklar

İdari irtifaklar özel hukuk taşınmazları üzerinde genel olarak kamu yararına ya da özelde kamu malları yararına yönelik kamu hukukundan kaynaklanan sınırlamaları ifade eder. Kavram ilk olarak Fransa'da ortaya çıkmış, idare hukukunun içtihadi yapısı sonucunda ortaya konulan kurumlarından biri haline gelmiştir. Bu yönüyle idare hukukunun temel ilkelerini bünyesinde barındırmaktadır. Nitekim bu çalışmada da idari irtifaklar idare hukuku bakımından ortaya konulmuştur. Aynı zamanda ek olarak medeni hukuk karşısındaki konumu ve medeni irtifaklarla ilişkisi açıklanmaya çalışılmıştır. Türk hukukunda idari irtifaklar, hem idare hukukunu hem medeni hukuku ilgilendirmesinden kaynaklanan iki yönlülüğü nedeniyle karıştırılan ve oldukça tartışma konusu olan bir kavramdır. Gerçekten de kavramın bir tür irtifakmış gibi "idari irtifak" olarak isimlendirilmesi ve güncel hukuki durumda kamulaştırma usulüne hasredilmeye çalışılarak idare hukukçuları tarafından medeni hukukun bir konusu, medeni hukukçular tarafından da idare hukukunun bir konusu olarak görülmesi bu durumu açıklar niteliktedir. Elbette kavram özel hukuk anlamında özel kişilerin mülkiyeti altındaki taşınmazların sınırlanması bakımından medeni hukukun da ilgi alanına girmektedir. Ancak bu çalışmada idari irtifaklar, bir idare hukuku kurumu olarak özüne sadık şekilde, özerk yapısıyla birlikte ve idare hukuku ilkeleri çerçevesinde ele alınmıştır. Çalışmada idari irtifaklar, kamulaştırma ya da imar hukukunun kapsamıyla sınırlı tutulmayarak, özel taşınmazlar üzerinde kamu hukukundan kaynaklanan mülkiyet sınırlamaları ana fikriyle ele alınmıştır. Bu kapsamda yerli ve yabancı doktrin, yargı kararları ve mevzuat incelenerek imar alanlarıyla, nakil ve geçiş hatlarıyla, askeri alanlarla, kültür ve tabiat alanlarıyla, kara yolu ve havaalanı çevreleriyle ve diğer konularla ilgili kamu hukuku sınırlamaları değerlendirilmiştir.