Sallan Yuvarlan: Türkiye Kısa Yüzyılının Dans(Lı) Olayları

Teknoloji, bilim, ekonomi; modern eğitim, savaş, salgın, buhran, atom ve bombası, sonsuzluk, bilinmezlik, hem bütün hem parça, hem devlet hem imparatorluk, hem kalıp hem doğaçlama, hem net hem muğlak, hem burada hem orada, hem çözük hem dolanık, hem ölü hem canlı, hem yavaş hem hızlı olanların hepsi bu yüzyılda. 20. yüzyıl bu hem uzun hem kısa… Merkezin kontrolü parçalarda, bedenin kontrolü ise hem kendinde hem diğerinin bedeninde, bir başka ifadeyle hem klasik hem doğaçlama… Yüzyıllardır disipline edilen beden bu yüzyılda artık en üst zirvelerde kendisine bile meydan okuyor, Avrupalı profesyonel dansçının vücudu üzerine konuşulamayacak kadar mükemmel kabul ediliyor, ayaklar altındaki yerin bedenle tek temas noktasının bir parmak ucu olan duruşlar hayretle izleniyordu... Sonunda büyü bozuldu. Bir özgürlük hikayesi, bir İrlanda asıllı Amerikalı, bir kadın bedeni, belki bir basit soru büyüyü bozdu: “Siz hiç parmak ucunda yürüyen insan gördünüz mü?” Soruyu soran Isadora Duncan’dı. Duncan sahneyi, kostümü, bedeni, bedene eşlik eden müziği yıktı; yerine bugün modern dans olarak bildiğimiz biçimi yerleştirdi. Pek tabii ilk başlarda Duncan’ın da çılgınlığı, ne yaptığını bilmediği konuşuldu; ancak bu yeni bir söylemdi: Ya rüzgâr da bizimle aynı anda dans ediyorsa?